ഹിജ്റ മൂന്നാം നൂററാണ്ടില് ജീവിച്ച, ഹദീസ് ശാസ്ത്രത്തിലെ ഇമാമാണ് അബുല് ഹുസൈന് മുസ്ലിമുബ്നു ഹജ്ജാജ് ബ്നു മുസ്ലിം അല് ഖുശൈരി അന്നൈസാബൂരി. ഇസ്ലാമിക നാഗരികതക്കു ഏറെ ശോഭന കഥകള് പറയാനുള്ള ഈ നൂററാണ്ടിലാണ് ഇമാം ബുഖാരി, തിര്മുദി, ഇബ്നുമാജ പേലെയുള്ള മഹത്തുക്കളായ പണ്ഡിതര് ജീവിച്ചിരുന്നത്.
ഇമാം മുസ്ലിം ജനിച്ച കാലത്തെക്കുറിച്ച് ഭിന്നാഭിപ്രായങ്ങളാണുള്ളത്. പ്രബലാഭിപ്പായം 204 ലാണെന്നും മറെറാരഭിപ്രായം 206 ലാണെന്നുമാണ്. ദഹബി, ഇബ്നു ഹജര് തുടങ്ങിയവര് ഒന്നാം അഭിപ്രായക്കാരാണ്. ചെറുപ്പകാലത്തെ കുറിച്ച് വ്യക്തമായ ചരിത്രം ലഭ്യമല്ലെങ്കിലും ചെറുപ്പത്തില് തന്നെ ഖുര്ആനും അറബി വ്യാകരണവും സാഹിത്യവും പഠിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നു അനുമാനിക്കാവുന്നതാണ്. കാരണം ആ കാലഘട്ടത്തിന്റെ സ്വഭാവമായിരുന്നു അത്. ഹദീസ് പഠനം ആരംഭിച്ചത് പതിനഞ്ചാം വയസ്സിലായിരുന്നു.
ഇമാം മുസ്ലിം, ഏതാണ്ട് അക്കാലത്തെ എല്ലാ പാഠശാലകളിലേക്കും യാത്ര തിരിച്ചിട്ടുണ്ട്. പ്രഥമയാത്ര 220 ല് നടത്തിയ ഹജ്ജ് യാത്രയായിരുന്നു. പിന്നീട് 230 മുതല് ഇറാഖ്, ഹിജാസ്, സിറിയ, ഈജിപ്ത് തുടങ്ങിയ ഇടങ്ങളിലേക്ക് യാത്രയായിട്ടുണ്ട്. അവസാനമായി ഇറാഖ് സന്ദര്ശിച്ചതു വഫാതാകുന്നതിന്റെ മുമ്പ് അഥവാ ഹി. 259 ല് ആണ്.
സുഹൈര്ബ്നു ഹര്ബ്, സൈദ്ബ്നു മന്സ്വൂര്, ഇബ്നു അബീ ശൈബ, ബുഖാരി, ഇബ്നുല് മഊന് തുടങ്ങിയവരാണ് ഉസ്താദുമാര്. തിര്മുദി, ഇബ്നു അബീഹാതിം, ഇബ്നു ഖുസൈമഃ തുടങ്ങിയവര് ശിഷ്യന്മാരാണ്. ഇമാം ബുഖാരി നൈസാപൂരില് വന്നപ്പോള് ഇമാം മുസ്ലിം അവിടുത്തെ സവിധത്തില് ചെല്ലുകയും പിന്നീട് പലപ്പോഴായി സന്ദര്ശിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. ഇമാം ബുഖാരിയുടെ ശൈലിയും മററും ഇമാം മുസ്ലിമിന്റെ രചനകളെ സ്വാധീനിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ഇരുപതില് പരം ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ കര്ത്താവാണ് ഇമാം മുസ്ലിം. ഇവയില് പലതും പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ടെങ്കിലും ചിലതു കൈയെഴുത്തു പ്രതികളിലായി തന്നെ ചില ലൈബ്രറികളില് സൂക്ഷിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. അവിടുത്തെ രചനകളില് ഏററം പ്രധാനവും പ്രസിദ്ധവും സ്വഹീഹു മുസ്ലിം തന്നെയാണ്. അല് മുസ്നദുസ്വഹീഹ് എന്ന ഈ കിതാബിനു ധാരാളം വ്യാഖാനങ്ങള് എഴുതപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. മഹാനായ ഇമാം നവവി (റ) രചിച്ച അല്മി ന്ഹാജ് ഫീ ശറഹി സ്വഹീഹില് മുസ്ലിം ആണ് ഇതില് ഏററം പ്രസിദ്ധം.
ഇസ്ലാമിക പ്രബോധനത്തിലും ദീനീ വിജ്ഞാനത്തിന്റെ പ്രകാശനത്തിലും അമൂല്യങ്ങളായ സംഭാവനകളര്പിച്ച മഹാനായ ഇമാം മുസ്ലിം ഹി.261 റജബ് മാസത്തില് നൈ സാപൂരില് വഫാത്തായി.
RELATED ARTICLE